Rivieren

20 augustus 2020
Andere jaren voeren we grotendeels op kanalen en over zee. Dit jaar doen we veel rivieren. De Vecht, Hollandse IJssel, Lek, Nederrijn, Waal en Maas. Kanalen zijn af en toe mooi, maar meestal saai en eentonig. Je kunt er ergens mee komen. Daarvoor zijn ze gemaakt.
De Nederlandse rivieren daarentegen zijn prachtig en zeer verschillend van karakter. Zo veel smaken als je wilt hebben. Ze hebben er dan ook duizende jaren over gedaan om te worden hoe ze nu zijn. Een beetje geholpen door de mens.

De Vecht bijvoorbeeld, is langzaam stromend water met een deftig karakter. De 17e eewse kooplieden uit Amsterdam zochten hier rust en bouwden de vele buitenplaatsen met bijbehorende nuftige theekoepeltjes.

De Hollandse IJssel is zacht en romantisch en bovenstrooms heel smal. Het lijkt af en toe alsof ze ophoudt. Vooral op het stuk tussen Oudewater en Monfoort.

De Nederrijn, die bendenstrooms Lek heet, is breed maar zeker net zo romantisch. Vooral in het vroege ochtendlicht wanneer de nevel nog boven het water hangt en je je er alleen op de wereld waant. Vóór de jaartelling zag deze rivier er natuurlijk heel anders uit. Niet gehinderd door dijken ging het water zijn gang. Nu hebben de Lek en de Nederrijn machtige wijdse uiterwaarden en steeds hogere dijken waardoor de rivier in toom gehouden wordt. De meeste dorpen en stadjes liggen ver van het water en soms, als verrrassing direct er langs, zoals Culemborg en het oude Wijk bij Duurstede.

Op de Waal moet je met je jachtje niet zijn. Alleen als dat echt niet anders kan. Deze brede rivier is de economische levensader tussen het Duitse Roergebied en de haven van Rotterdam. En tijd is geld. De rivier stroomt niet alleen snel, ook de schepen hebben haast. Het water kolkt langs de kribben. De opvarende grote duwbakken snijden de bochten af door met de stroomaf varende schepen stuurboord – stuurboord aan te houden. Het blauwe bord omhoog. En jij moet maar zien waar je blijft. Je tuurt voortdurend op je plotter om de beweging van de schepen in de gaten te houden.

Nee, dan de traag stromende Maas. Stromend door het oude katholieke landschap van Nederland. Koeien en donkere kerken op de oever. De groene en lommerrijke uiterwaarden worden aan de rivierzijde afgepaald door machtige populieren en wilgen. Als ik een rondje via het pondje van Appeltern en de brug van de A50 bij Ravenstein fiets, kom ik aan de Brabantse kant van de rivier over donkere laantjes, die de lage dijken aan de buitenzijde van de uiterwaarden begeleiden.

Als we in Batenburg liggen, komen elke ochtend en avond de ganzen gillend over, alsof ze het licht verwelkomen of afscheid willen nemen van de dag. Ze verruilen dan het natuurgebied langs de oude rivierarm voor een weide verderop waar ze kunnen grazen.